Podobnie jak w przypadku sieci Bitcoin (BTC), blockchain Ethereum (ETH) nie jest kontrolowany przez jeden, nadrzędny podmiot. Zamiast tego wpływ na rozwój sieci mają tysiące komputerów i użytkowników, którzy w różny sposób angażują się w jej rozwój i funkcjonowanie.

• Sieć Ethereum zarządzana jest w formie off-chain governance, gdzie w formie nieformalnych dyskusji podejmowane są decyzje o dalszym rozwoju
• Aktualizacje ETH odbywają się o wiele częściej niż na przykład BTC i od początku istnienia protokołu miały miejsce już szesnaście razy
• Obecnie sieć przygotowuje się do zmiany z PoW na PoS

Ethereum i off-chain governance

Górnicy, deweloperzy, giełdy, firmy kryptowalutowe oraz indywidualni inwestorzy: wszyscy z nich mogą tworzyć swoje własne węzły (tzw. nodes). Jeśli Ethereum wymaga wprowadzenia zmian, węzły te muszą koordynować swoje działania w sposób zdecentralizowany.

Zarządzanie siecią Ethereum to proces, dzięki któremu możliwe jest wprowadzanie zmian w oryginalnym protokole. Każdy z dowolnego miejsca na świecie może uczestniczyć w działaniach on-chain. Nie ma żadnych zasad określających, kto może lub nie może stworzyć swoją własną aplikację lub zrealizować transakcję.

Istnieje jednak proces proponowania zmian w głównym protokole, na którym działają te aplikacje. Ponieważ wiele osób i projektów jest zależnych od stabilności Ethereum, istnieje bardzo wysoki próg koordynacji zmian w rdzeniu, w tym procesów społecznych i technicznych, aby zapewnić, że wszelkie modyfikacje są bezpieczne i szeroko wspierane przez społeczność.

Technologia blockchain pozwala wdrażać nowe zasady zarządzania, w tym on-chain governance. Proces polega na tym, że o proponowanych zmianach w protokole decydują w drodze głosowania interesariusze, zazwyczaj posiadacze tokenu zarządzania (z ang. governance token), a głosowanie odbywa się na blockchainie. W przypadku niektórych form on-chain governance, proponowane zmiany protokołu są już zapisane w kodzie i wdrażane automatycznie, jeśli interesariusze zdecydują się na ich zatwierdzenie.

Przeciwne podejście prezentuje off-chain governance. Polega na tym, że wszelkie decyzje dotyczące zmian w protokole są podejmowane w nieformalnym procesie dyskusji społecznej, które, jeśli zostaną zatwierdzone są następnie implementowane w kodzie.

Zarządzanie Ethereum odbywa się właśnie w formie off-chain, z udziałem wielu różnych interesariuszy zaangażowanych w cały proces. Każdy z tych interesariuszy, odgrywa istotną rolę w procesie zarządzania. Zaczynając od interesariuszy najbardziej oddalonych od protokołu wyróżniamy następujące grupy:

• Posiadacze ETH: portfele gromadzące kryptowalutę
• Użytkownicy aplikacji: osoby wchodzące w interakcję z aplikacjami na blockchainie Ethereum.
• Twórcy aplikacji/narzędzi: podmioty tworzący oprogramowanie, które jest uruchamiane na blockchainie Ethereum (np. DeFi, NFT, itp.) lub budują narzędzia do interakcji z Ethereum (np. portfele, itp.)
• Operatorzy węzłów: osoby odpowiedzialne za utrzymanie stabilności sieci
• Autorzy EIP: przedstawiają zmiany w protokole Ethereum, w formie propozycji ulepszeń Ethereum (EIP).
• Górnicy/Walidatorzy: odpowiadają za węzły, które mogą dodwać nowe bloki do blockchainu.
• Twórcy protokołów: utrzymują różne implementacje Ethereum (np. go-ethereum, Nethermind, Besu, Erigon w warstwie wykonawczej lub Prysm, Lighthouse, Nimbus, Teku, Lodestar w warstwie konsensusu).

W przeciwieństwie do firmy technologicznej, która może wymagać od użytkowników aktualizacji swoich aplikacji, operatorzy węzłów nie muszą aktualizować oprogramowania do nowszych wersji. Każdy właściciel węzła decyduje, którą wersję oprogramowania Ethereum uruchomi i z której będzie korzystał.

Nody zazwyczaj uruchamiają jednak wersje kompatybilne z większością innych węzłów, aby ich oprogramowanie działało w zgodzie oprogramowaniem innych użytkowników. Dlatego operatorzy węzłów starają się dojść do konsensusu w sprawie jak najlepszych aktualizacji sieci.

Konsensus brzmi atrakcyjnie, ale co jeśli zainteresowane strony nie zgadzają się na aktualizację?

Różnica zdań i możliwe rozwidlenie sieci

Jeśli istniałyby dwie niekompatybilne wersje kodu i obie przyciągałyby wielu operatorów węzłów, kod „rozwidliłby się” na dwie sieci. Tak stało się z Ethereum latem 2016 roku, kiedy jeden łańcuch rozdzielił się na Ethereum Classis, a drugi zachował oryginalną nazwę.

Większość rozwidleń nie prowadzi do powstania dwóch sieci. Zazwyczaj mniejsze rozwidlenie umiera – ponieważ nikt nie utrzymuje nowego blockchainu i nikt nie chce używać przechowywanej na nim kryptowaluty. W efekcie, w większości przypadków tylko bardziej popularny blockchain przetrwa. Poprzez ten przeciwstawny proces tworzy się konsensus na tematy takie jak to, która wersja kodu jest najlepsza.

Kluczowe różnice między BTC oraz ETH. Źródło: Morgan Stanley

Zmiany w kodzie Ethereum o wiele częstsze niż w kodzie Bitcoina

Bardziej ekspansywna wizja rozwoju Ethereum doprowadziła do znacznie większej liczby rozwidleń niż w przypadku sieci BTC. Większość z tych rozwidleń nie była kontrowersyjna, prawie każdy operator węzła zgadzał się na aktualizację, a stary kod był porzucany, pozostawiając tylko jeden działający łańcuch.

Jednak każda zmiana kodu zwiększa możliwość wystąpienia błędu w oprogramowaniu – jednego z pięciu głównych zagrożeń związanych z kryptowalutami w opinii analityków banku inwestycyjnego Morgan Stanley.

– Bardziej konserwatywni operatorzy węzłów Bitcoina mają tendencję do unikania hard forków, aby zagwarantować, że starsze, sprawdzone w boju wersje kodu nadal działają. Z drugiej strony, operatorzy węzłów Ethereum popierają rozwidlenia, a protokół posiada nawet funkcję, która do nich zachęca – komentuje Morgan Stanley.

Ethereum przeszło 16 tak zwanych „twardych rozwidleń” (hard forków) od czasu swojej premiery w 2015 roku. Mapa drogowa aktualizacji oprogramowania Ethereum, przedstawiona poniżej ilustruje, jak oprogramowanie podlega ciągłym zmianom. Planowane modyfikacje są jednak podawane do wiadomości użytkowników z wyprzedzeniem przed ich wprowadzeniem. W 2022 r. twórcy Ethereum chcą dokonać całkowitej rewolucji i zmienić zasady działania sieci przechodząc z dowodu pracy (proof-of-work), na dowód stawki (proof-of-stake). Taki ruch z powoduje, że praca górników przestanie mieć znaczenie, a zastąpią ich stakerzy.

Mapa drogowa Ethereum pokazuje duże tempo wprowadzanych zmian. Źródło: Morgan Stanley